Antosiyaninler bitkilerin meyve, çiçek ve yapraklarında doğal olarak bulunan ve onlara kırmızı- mor ve mavi renklerini veren antioksidan özellikli fenolik bileşiklerdir. Parlak renkleri sayesinde böcekler ve diğer hayvanları çekerek tohum dağılımı ve tozlaşmaya yardımcı olmanın yanı sıra antioksidan etkileri sayesinde bitkilerin zor şartlarda hayatta kalmalarını sağlarlar[1].

Doğada 700’ün üzerinde antosiyanin keşfedilmiştir ve bunlar bitkilerde farklı oranlarda ve çeşitlilikte bulunurlar[2]. En çok; yaban mersini, ahududu, böğürtlen, aronya, karadut, vişne, kiraz, siyah havuç ve nar yüksek antosiyanin kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır[1].

Antosiyaninlerin gıda olarak tüketimi 200 yıl öncesine dayanırken son yıllarda doğal renklendirici olarak kullanımı da ön plana çıkmıştır. pH değişimlerine göre renkleri farklılık gösteren antosiyaninler, asidik ortamlarda (düşük ph) kırmızı, alkali ortamlarda ise (yüksek ph) mavi renge dönüşebilmektedirler[3].

Antosiyaninler öncelikle oldukça yüksek antioksidan aktiviteleri ile bilinirler. Son yıllarda antosiyaninlerce zengin beslenmenin sağlığa faydaları gözlemlendikçe bu süper besin hakkında yapılan çalışmalar da hız kazanmıştır. Bilimsel literatürde en fazla antidiyabetik (23.000’in üzerinde bilimsel yayın) özellikleriyle yer almaktadırlar. Ayrıca nöroprotektif, kardiyoprotektif, anti-obezite ve antikanser etkilerinin de bulunması, antosiyaninlerin günümüzün en önemli süper besinleri arasında yer almasının nedenlerindendir.

Antosiyaninler, sahip oldukları antioksidan özelliği sayesinde vücudumuzu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korurken aynı zamanda vücudun kendi antioksidan sistemlerini de desteklemektedir[2].

Antosiyaninlerin, en dikkat çeken ve özgün özelliklerinden biri de anti-diyabetik etki göstermeleridir. Karbonhidratların parçalanmasında görev alan enzimlerin inhibisyonu ile glukoz oluşumunu ve kana geçişini yavaşlatarak yemek sonrası tokluk kan şekerinin aşırı yükselmesini önlemeye yardımcı olur. Kısacası hem sağlıklı, hem diyabet adayı (pre-diyabet) hem de diyabetli kişilerde kan şekerinin kontrol altına alınmasını sağlayarak insülin hormonundaki dalgalanmaları önlemektedir[1].

Böylelikle hızlı yükselen kan şekerinin yine aynı hızda düşmesini engelleyerek uzun süreli tokluk ve kilo kontrolü sağlar. Aynı zamanda, kandaki şekerin hücreler tarafından alınmasını kolaylaştırarak insülin direncini düşürür ve buna bağlı kilo artışını engelleyerek obezitenin önlenmesinde (anti-obezite) önemli rol oynamaktadır[4].

Antosiyaninler, kolesterolün (LDL) damarlarda daralmaya neden olacak şekilde birikimini ve buna bağlı damar sertliğini önleyerek kalp damar sağlığımızı korumaktadır[5].

Antosiyaninler, kan beyin bariyerini geçerek beyni yaşlanmaktan ve buna bağlı nörodejeneratif hastalıklardan (Alzheimer, Parkinson vb.) korumaya yardımcı olur. Hafızayı ve öğrenme kapasitesini arttırdığı, motor ve bilişsel fonksiyonların gelişmesini sağladığı bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Böylelikle antosiyanin tüketimi, bilişsel performansı arttırdığı gibi nörodejeneratif hastalıklardan korunmayı da sağlayarak nörokoruyucu etki göstermektedir[6].

Preklinik ve klinik çalışmalarla kanıtlanmış geniş biyolojik aktivitenin yanı sıra düşük toksisite özellikleri antosiyaninlerin tüketimini oldukça güvenli kılmaktadır[2].

Yukarıda ifade edilenlerden de anlaşılacağı üzere, çoklu biyolojik aktiviteye sahip, sağlığımız üzerinde birden fazla yol ile olumlu etki gösteren antosiyaninleri günlük beslenme rutinimize katmak başta diyabet ve obezite, kalp damar hastalıkları, nörodejenerasyon olmak üzere bozulmuş şeker ve yağ metabolizması ile ilgili tüm bu hastalıklardan korunmada en akılcı yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır.

SANKARA Beyin ve Biyoteknoloji Araştırma Merkezi, antosiyanin tüketimini yaygınlaştırmak ve çeşitlendirmek amacıyla size fonksiyonel gıda alternatifleri sunmaktadır.

Mormiks, kırmızı-mor sebze ve meyvelerin özlerinden oluşan ve mısır nişastası içeren bir fonksiyonel gıda karışımıdır. Mormiks’in inovatif özelliği antosiyanin içeriğinden kaynaklanmaktadır. Mormiks içerisindeki antosiyaninler, fizyolojik olarak gıdaların glisemik indeksini düşürerek uzun süreli tokluk ve kilo kontrolü sağlar. %8 Mormiks ile yapılan 100 gram ekmek 20 mg antosiyanin içerir ve aynı miktarda beyaz ekmeğe oranla 5 kat daha yüksek antioksidan gücü ile sağlığınızı destekler. Mormiksi tüm unlu mamul ve tatlılarınıza ekleyerek gıdalarınızın tadını ve kokusunu değiştirmeden besin değerini ve antioksidan gücünü arttırabilirsiniz.

Referanslar

1. Belwal, T., et al., Dietary Anthocyanins and Insulin Resistance: When Food Becomes a Medicine. Nutrients, 2017. 9(10).
2. Salehi, B., et al., The Therapeutic Potential of Anthocyanins: Current Approaches Based on Their Molecular Mechanism of Action. Front Pharmacol, 2020. 11: p. 1300.
3. Wahyuningsih, S., et al., The Effect of pH and Color Stability of Anthocyanin on Food Colorant. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 2017.
4. Lee, Y.M., et al., Dietary Anthocyanins against Obesity and Inflammation. Nutrients, 2017. 9(10).
5. Reis, J.F., et al., Action mechanism and cardiovascular effect of anthocyanins: a systematic review of animal

   and human studies. J Transl Med, 2016. 14(1): p. 315.

6. Winter, A.N. and P.C. Bickford, Anthocyanins and Their Metabolites as Therapeutic Agents for

   Neurodegenerative Disease. Antioxidants (Basel), 2019. 8(9).